Metropolis - Torbalı
Konum ve Tarihçe
Konum: Metropolis, Küçükmenderes havzasındaki verimli topraklarda, bugünkü Torbalı sınırları içindedir. Ephesos (Selçuk), Smyrna (İzmir), Kolophon ve Nif (Kemalpaşa) antik kentleri arasında yer alır.
Tarihçe: İlk yerleşim M.Ö. 3000 yıllarında gerçekleşmiştir ve yöredeki en erken yerleşimdir. Hititler zamanında (M.Ö. 2500) gelişmiş, Lydia zamanında (M.Ö. 7. yy) en parlak dönemini yaşamıştır.
Medeniyetler: Sırasıyla Neolitik, Kalkolitik, Tunç Çağları, Frigya, Lydia, Pers, Roma, Bizans, Selçuklular/Aydınoğulları ve Osmanlı dönemlerini görmüştür.
İsim Kökeni ve Kutsal Alanlar
Anlamı: "Ana Tanrıça Kenti" demektir.
Meter Gallesia: Kentin 5 km kuzeyindeki Uyuzdere mevkiinde, "Meter Gallesia" isimli Ana Tanrıça'nın kutsal mağarası bulunur. Kazılarda çok sayıda pişmiş toprak heykelcik, aşık kemikleri, kandiller ve seramikler bulunmuştur.
Kent Planı ve Yapılar
Metropolis, Pergamon ve Priene gibi araziye uygun teraslı bir şehircilik anlayışıyla planlanmıştır.
Kent Merkezi: Doğudaki yamaçta Stoa, Bouleuterion, Hamam-Gymnasion ve Latrina gibi yapılar bulunur.
Tiyatro: Helenistik dönem özelliği olarak güneye bakan yamaçta, şist ana kaya üzerine kurulmuştur. Alt bölümde 7, üst bölümde 14 "kerkis" (dilim) bulunur ve kapasitesi 3.600 kişidir.
Mozaikli Salon: Tiyatroya bitişik Roma dönemi yapısıdır. Duvarlarında freskler, tabanında mozaikler vardır. Ana mozaikte Dionysos ve Ariadne, yan panelde tiyatro maskları, balık, kuş figürleri betimlenmiştir; bu nedenle bir resepsiyon salonu olduğu düşünülür.
Bouleuterion (Meclis Binası): M.Ö. 2. yüzyıl ortalarında yapılmıştır. 400 kişi kapasiteli, at nalı formunda oturma sıralarına sahiptir. Kareye yakın formdadır. Çok sayıda heykel ve sunak ele geçmiştir. 13. yüzyılda yapılan Bizans kalesi duvarları bu binanın ortasından geçer.
Atriumlu Evler: 2003 yılında ortasında avlu ve havuz bulunan konut yapıları ortaya çıkarılmıştır. Düzenli bir kent planı organziasyonu var.